Walging is een emotie die op verschillende gebieden van ons systeem signalen af kan geven. Zoals bij alle emoties, spreken die signalen bij de mens niet voor zichzelf. Ze dienen verstaan te worden in de context waarbinnen ze optreden. Walging werkt niet alleen op het niveau van ons fysieke lichaam, maar ook in de sociale wereld en genereert zelfs bepaalde waarden. Ook transmuteert walging onder bepaalde voorwaarden tot een innerlijk besef van schoonheid. Hoe werkt dat?
Emotie en gevoel
Emoties doen het gewoon in ons systeem. Ze doen voortdurend hun werk en zijn in het bloed te meten. Dat wil niet zeggen dat ze altijd in je lichaam gevoeld kunnen worden. Pas als een emotie een bepaalde intensiteit bereikt, wordt het sensorische deel van de hersenen geactiveerd. Dan pas geeft een emotie een gevoel in het lichaam. Je wordt bang, boos, verdrietig en zo voort. Je systeem geeft daarmee een signaal aan je af in de vorm van een gevoel. Maar dit gevoel kun je onderdrukken, waardoor de emotie niet toegelaten en ervaren wordt en het systeem vast zit. 1.)
Gevoelens als signalen leren verstaan
De verschillende lagen van ons wezen bestaan niet los van elkaar. Onze fysieke, emotionele, mentale en geestelijke toestanden, beïnvloeden elkaar continu. Dat is onze natuur. Dieren reageren onbewust en automatisch op de signalen van hun systeem. Voor ons is dat niet aan te raden omdat wij voortdurend in een, ook door ons zelf, veranderende biotoop leven. Wij kunnen daarom grotere vergissingen begaan als we impulsen die zich aandienen zondermeer volgen. Meteen je gevoel volgen is daarom geen goed idee.
Homeostasemechanismen voor ons fysieke welbevingen
Ons fysieke lichaam kent allerlei homeostase-mechanismen die het lichaam in het juiste evenwicht houden. Ze sturen automatisch bij als we het te warm of te koud wordt, als het meer of minder zuurstof nodig heeft. Sommige geven signalen af. We merken bijvoorbeeld dat we zweten, meer ademen of dat onze hartslag verandert. Soms zijn de signalen makkelijk te verstaan: Dorst doet drinken, honger doet eten. Anderen signalen zijn moeilijker op te volgen: Stress vraagt om ontspanning. Maar volg dat signaal maar eens effectief op.
Een gevoel van walging kan verwarring oproepen
Walging is dus een naam die we aan een gevoel geven dat zich in ons lichaam aandient. Het hoeft echter niet meteen duidelijk te zijn wat voor signaal dat is. Het kan verwijzen naar het lichaam, maar ook naar iets anders. Als het verwijst naar het lichaam, zou het verstaan kunnen worden als een signaal dat het eten niet goed te verorberen is. Maar als het verwijst naar een sociale situatie, kan het betekenen dat we van iemand walgen. Walging kan zelfs ontstaan door iets wat anderen met elkaar doen, of wat mensen met dieren doen of met de aarde uithalen. Dan geeft walging iets aan over de waarden en het ethisch besef dat we erop nahouden.
Onderdrukken van walging
Als walging optreedt, komt het homeostasemechanismen van walging in actie. Indien we onszelf toestaan te walgen, wordt de boodschap verstaan en kan walging zijn werk doen. Bij het negeren van walging, doen we alsof we ongestraft een rood lampje uit ons gevoels-dashboard kunnen halen.
De polen van het evenwicht
Ten aanzien van ons fysieke lichaam zijn de polen van het evenwicht waarin walging betrokken is die van voedsel toelaten en verorberen aan de ene kant en afweren, uitspugen en kotsen aan de andere kant. Als we deze dynamiek niet toelaten kunnen we verzuren en kunnen we zelfs last van onze gal krijgen.
Ten aanzien van hoe een contact met een ander verloopt, is de ene pool dat we dingen toelaten, pikken of slikken of dat we de ander afweren en figuurlijk van het gedrag kotsen. Als we op relationeel niveau onze walging niet toelaten en desnoods onze gal spugen, kunnen we als mens verbitteren. En dat kan weer zijn terugwerking op het lichaam hebben waar de gal onder leidt.
De waarde waar walging naar verwijst
Wij mensen kunnen ons bewust worden van de waarde die het homeostasemechanisme van walging heeft. Het geeft ons het vermogen om te onderscheiden wat ‘passend’ of ‘kloppend’ is. Wat betreft het letterlijk innemen van voedsel, maar ook of we van anderen dingen willen aanvaarden en innemen. Het mechanisme verwijst op een bewust niveau dus naar de kwaliteit waarin iets binnengelaten kan worden. Het checkt of het ‘passend’, ‘kloppend’, ‘in de juiste mate’ en/of ‘in het juiste tempo’ is.
Walging verwijst op een hoger niveau van de geest naar schoonheid
Als je dingen aan je hebt laten gebeuren die niet passend en kloppend zijn, kun je je smerig voelen. Door walging toe te staan kun je jezelf dat weer ‘schoon-walgen’. Hier zien we dat aan ons gevoel voor ‘passendheid’, wat we van de natuur hebben gekregen, ook een geestelijk besef van schoonheid zit. Als iets perfect past en klopt, kan dat een gevoel van ‘schoon zijn’ of een besef van ‘schoonheid’ oproepen. Ook een schilderij waarin alles klopt en in elkaar past, kan ons de schoonheid ervan doen beseffen.
De situatie van de mens, is zijn perceptie van de situatie
De reacties die een dier, rondlopend in zijn biotoop heeft, zijn in zijn genenpakket verankerd. Zijn reacties zijn onbewust en ‘voorgeprogrammeerd’. Ons basispakket voorziet in het vermogen om onszelf te programmeren met betekenisvolle percepties van de werkelijkheid. Is dat gebeurd, dan verloopt het proces voor een groot deel weer onbewust en automatisch. Daarom wordt de mens ook wel een ‘moral animal’ genoemd. De mens kan zelfs een situatie in zijn geest voorstellen, die geheel los van de reële werkelijkheid staat. Toch reageert ons systeem daar op dezelfde manier op als op een perceptie op een werkelijke situatie. Wat heeft dat voor gevolgen? In dit geval voor de werking van walging?
Als we geïdentificeerd zijn wordt alles ons door de strot geduwd
We zien in de huidige chaotische en onzekere situatie, dat het afgescheiden zelf, meer dan anders, op zoek is naar zekerheid. Dat doet het door zich te identificeren met gedrag, rollen, bezigheden, ideeen etc. Het komt tot een zelfdefinitie welke niet zelden leidt tot een onneembare vesting waarin het opgesloten zit. Logisch dat alles wat daarmee in tegenspraak is, wordt ervaren als iets dat door de strot geduwd wordt. Dat is dan allemaal om van te kotsen. Sociale media zijn dan het dichtstbijzijnde openbare toilet dat gemakkelijk liggend op de bank met een telefoon betreden kan worden.
Ergens van kotsen vanuit het bewuste perspectief
Vanuit het bewuste perspectief is het een vorm van zelfonderzoek en oefening om te weten wanneer je vastzit in een mindset en zelfdefinitie. Als je dat constateert, weet je dat je afgesloten bent voor je omgeving. Vanuit je hogere intentie weet je dan dat het van belang is om daar beweging in te brengen. Dat doe je door je mindset te relativeren en de waarheid ervan los te laten. Dan kun je je walging ontvangen en desnoods opvolgen. Je doet bepaalde oefeningen om los te komen. Dan kun je je weer openstellen voor je omgeving, voor de ander en kun je weer tot een dialoog komen. 2.) Wil je leren met deze en andere emoties om te gaan? Dat kan bij Omega Levensschool.
